Bipolar Bozukluk ve Oruç
Bipolar bozukluk tedavisiyle uğraşan hekimler, her ramazan ayında sıkça “Oruç tutmamın bir mahsuru var mı? ” ya da “ İlaçları nasıl içeyim? ” gibi sorularla karşılaşırlar.
Bipolar hastaların gerek çalışma gerek sosyal yaşamlarında normal ya da normale yakın bir yaşam sürmelerinden, yaşamlarını mümkün olduğunca kısıtlamamalarından yana bir hekim olarak eldeki kısıtlı bilimsel verilere dayanarak, oruç tutmanın bazı riskler taşıdığını belirtmek zorundayım. Bir araştırmaya göre oruç tutanlarda yineleme riski 2.7 kat daha yüksek. Lityum kan düzeyinde belirgin değişiklik olmasa da, uyku düzeninde ve sirkadiyen ritimde belirgin bir bozulma olduğu saptanmış. Ayrıca oruç tutanlarda iritabilitenin arttığı, dikkatin ve duygudurumun bozulduğu da saptanmış. Bipolar bozuklukta biyolojik ve sosyal ritmlerin bozulduğu hatırlanırsa, ramazan ayında sahura kalkmak, yemek yemek, daha sonra uyuyamamak, günlük uyku saati, kalitesi ve ritminde değişiklikler, yeme içme ve fiziksel ritmdeki değişiklikler hastaları belirgin biçimde etkiler. Lityum ve benzeri ilaçların kan düzeyleri ve yan etkileri su içmemeye bağlı artabilir.
Bu alanda daha güvenilir bilimsel veri gerekmekle birlikte; mutlaka oruç tutmak isteyen bipolar hastaların uyku düzenini bozmamaya, uykusuz kalmamaya çalışması, ilaçlarını herzaman olduğundan daha dikkatli kullanması, kahve gibi uyarıcılardan uzak durması önerilir.
Kaynaklar:
- Eddahby S, Kadri N, Moussaoui D. Ramadan et trouble bipolaire: exemple de perturbation du rythme circadien et son impact sur la maladie. Encéphale 2013;39:306-12.
- Kadri N, Mouchtaq N, Moussaoui D et al. Relapses in bipolar patients: changes in social rhythm. Int J Neuropsychopharmacol 2000;3:45-9.
- Farooq S, Nazar Z, Akhtera J et al. Effect of fasting during Ramadan on serum lithium level and mental state in bipolar affective disorder. Int Clin Psychopharmacol 2010;25:323-7.
- Eddahby S, Kadri N, Moussaoui D. Fasting during Ramadan is associated with a higher recurrence rate in patients with bipolar disorder. World Psychiatry. 2014 Feb;13(1):97. doi: 10.1002/wps.20113.
- Beersma DGM, Hoofdakker RH, Berkestijn HWBM (1993). Circadian rhythm in affective disorders: body temperature and sleep physiology in endogenous depressives. In: Mendelwicz J, Van Praag HM (Eds.), Biological Rhythm and Behavior (pp. 114–127). New York : S. A. Karger.
- Ehlers CL, Frank E, Kupfer DJ (1988). Social zeitgebers and biological rhythms: a unified approach to understanding the etiology of depression. Archives of General Psychiatry 45, 948–952.
